NLP ve Algılama

Algılama: Dünyayı Nasıl Algılıyoruz ? Algılama Nedir ?

ALGILAMA VE ALGI FİLTRELERİ

Duyu, alıcı hücrelerin dış çevredeki fiziksel enerjileri yakalayarak sinirsel enerjiye çevirmesiyle oluşmaktadır. Bu sinirsel enerji, beyinde işlenmekte ve işlemin sonucunda bir algısal ürün ortaya çıkmaktadır. Bu işleme algılama (perceiving) ve ortaya çıkan ürüne de algı (perception) adı verilmektedir.

Algı, duyudan farklıdır. Algılama anında beyin; bireyin içinde bulunduğu durumdan beklentilerini, geçmiş yaşantılarını, diğer duyu organlarından gelen başka duyuları, toplumsal ve kültürel etkenleri hesaba katmaktadır. Gelen duyuları seçme, bazılarını ihmal etme, bazılarını kuvvetlendirme, arada olan boşlukları doldurma ve beklentilere göre anlam verme bu aşamada yapılmaktadır.

Duyu organlarının beyine ilettikleri duyular basittir, algılama ise geçmiş öğrenme ve deneyimlerin de işin içine girdiği son derece karmaşık bir süreçtir .

NLP’nin algı filtresi olarak kabul ettikleri:

1.Evrensel Modelleme (Meta Model) 2.Temsil Sistemleri 3.Değer ve İnançlar 4.İhtiyaçlar 5.Meta Programlardır.

Algı filtrelerinin düşünce, dil ve davranışlara olan etkisi şu şekilde meydana gelmektedir:

1.Dış dünyadan kişinin duyularına bilgiler, veriler gelir. Bunlar ses, görüntü, koku, tat ve dokunma biçiminde 5 duyuyla algılanılan verilerdir.

2.Bu bilgiler kişinin algı filtrelerinden geçer. Ancak buradan geçerken silinir, bozulur veya genellenir. (Meta Model)

3.Daha sonra iç filtrelere gelir. Burada değerler, inançlar, kriterler, araç değerleri dediğimiz paradigmalar, Meta programlar ve ihtiyaçlardan oluşan kişinin iç filtrelerinden geçer.

4.İç filtrelerden geçerken çağrıştırıcılar (anchors), altbiçemler (sub-modalites) ve stratejiler’le ilişki kurularak, Meta Model – Milton Model (Meta Model’in tersidir.) ilişkisine göre gerekirse derin yapı veya yüzey yapı arasında başkalaşım geçirir. Yani dil de başlı başına bir filtre olur.

5.Artık bir anlam kazanan bilgi baskın temsil sistemine göre kodlanır. Kişi görselse bu kodlama görüntüyle, işitselse sesle, dokunsalsa duyguyla yapılır. Beyin iç kodlama yaparken bilgiyi kategorize eder ve örneğin iyi anıları bir tarafa, kötüleri bir tarafa kodlar.

6.Kişi bu iç kodlamayı yaparken aynı zamanda nörolojik olarak sinir hücrelerinde kodladığı benzer bilgilere de ulaşır. Örneğin bir duruma ilişkin kodlamayı görüntüyle yapmışsa, görüntüden sese, oradan duyguya ulaşıp tüm anıyı hatırlayabilir.

7.İç yeniden temsil: Artık düşünce haline ulaşan bilgi, davranış haline dönüşmeden yine iç filtrelerden geçirilir.

8.Beyindeki tüm bu işlemlerden sonra dış dünyaya sözlü veya davranış olarak tepkide bulunulur. Tüm bu işlemler 1-2 saniyede gerçekleşir .

Kaynak: Tamer Dövücü, Türkiye’den NLP ve Sibernetik Uygulamaları, Beyaz Yayınları, İstanbul 1999, s.119.